De toespraak ter gelegenheid van het 75 jarig bestaan van stichting Huize Beukenstein Lochem.
Welkom.
Mag ik mij even voorstellen. Ik ben Magda Zwamborn, bestuurslid.
Hartelijk welkom op ons feestje. U, die gast bent en misschien voor het eerst op Beukenstein. En U die hier al jaren komt.
U die hier in dienstverband werkte, en jullie die hier nu werken. Zonder jullie, Beukenstein-team, kunnen wij, bestuur, niets beginnen. Jullie maken met elkaar dat ieder zich hier thuis voelt en een goede vakantie heeft. Uiteraard heeft U als gasten daar ook Uw eigen aandeel in.
Fijn dat U, mevrouw De Groot, en U, mevrouw Van de Blink, we zouden nu gastvrouw zeggen, maar toen directrice, hier ook zijn.
En Joop Snel. Geen dienstverband gehad en geen gast, en toch al bijna je hele leven aan Beukenstein verbonden, door je moeder Dini en door Carla, je vrouw. Joop had hier nog zondagschool van zuster Bender. Zij was als directrice aan dit huis verbonden in de jaren vijftig en zestig. Mevrouw De Groot was de opvolgster van zr. Bender.
Bernanda, net terug van vakantie met Gerrit naar de bergen, geweldig dat jij ook altijd klaar staat om in te springen als het nodig zou zijn. Ook U, die voor het Nederlands Dagblad hier een kijkje neemt hartelijk welkom.
We willen hier ook stilstaan bij het overlijden van de heer Wanink en van mevrouw Ernst, afgelopen zomer. Een week na elkaar werden zij begraven. Voor de veertigjarige liefde en zorg voor de tuin blijven wij de heer Wanink zeer dankbaar. Als klein meisje kwam ik dinsdags wel eens met mijn oma mee en mocht dan in de tuin bij mijnheer Wanink kijken. Mevrouw Ernst had de durf om van de dierenwinkel over te stappen op het gastvrouwschap in Beukenstein, nadat ze de zestig gepasseerd was. Als dat niet flexibel werken is. Zeven jaren was zij met volle inzet gastvrouw.
We vieren vandaag het 75-jarig bestaan van Huize Beukenstein als vakantiehuis voor verpleegsters. Eerst een beknopt stukje geschiedenis, voor U voor wie die geschiedenis onbekend is.
Zonder de heer Wolterus Dull en zijn moeder, mevrouw Dull-Quintus, zouden we vandaag hier niet bij elkaar zijn. Daarom vandaag alle eer aan de heer Dull en zijn moeder. De heer Wolterus Dull werd gedurende zijn leven meerdere malen in een psychiatrisch ziekenhuis verpleegd. Zijn huwelijk was gestrand en nageslacht was er niet. Op jacht gaan was een passie. Hier in Nederland en in Duitsland. In 1917 liet hij dit huis bouwen, met een jachtkamer. De foto’s die we nog hebben van de heer Dull tonen hem in jachtkostuum met buit voor zich op de grond. Hij woonde samen met zijn moeder en personeel, waaronder enkele verpleegsters, die de oude mevrouw Dull-Quintus verzorgden.
Bij testament had de heer Dull zijn huis en vermogen bestemd ten behoeve van een vakantiehuis voor protestantse verpleegsters, of voor zorg door verpleegsters, en anders ten behoeve van dames uit de gegoede stand. In 1929 overleed de heer Dull. Zijn bejaarde moeder overleefde hem, maar maakte een soortgelijk testament als haar zoon. Zodat, toen mevrouw Dull overleed op 24 mei 1931, het was Pinksteren, de notaris die tot uitvoerder van haar uiterste wil was benoemd, de Stichting Huize Beukenstein kort daarna kon oprichten en laten registreren. Dit huis, het woonhuis van de familie, werd in enkele maanden tijd klaar gemaakt als vakantiehuis. Het personeel dat er woonde en werkte kon voor zover nodig blijven.
Op 1 september 1931 werd het huis in een feestelijke bijeenkomst hier geopend, met mej. Rutgers als eerste directrice. En sinds die tijd maakten al vele verpleegsters gebruik van de mogelijkheid om veertien dagen naar Beukenstein met vakantie te gaan.
Van de zusters die er vanaf het eerste begin komen zijn er voor zover wij weten nog enkele in leven. In de eerste jaren werd men vaak door de directrice van het ziekenhuis naar Beukenstein gestuurd, bovendien kon men niet vaker dan eens per twee jaar komen en diende men een gezondheidsverklaring op te sturen.
Van de jaren dertig in de vorige eeuw naar het nu: De tijden zijn veranderd, dus ook Beukenstein. We vragen geen gezondheidsverklaring meer, maar soms denken we weleens: misschien moeten we toch nog duidelijker zijn in de zelfredzaamheid die een gast moet hebben. Vier rollators van de gasten in de gang is uitzondering. Maar er staat er wel een van het huis in de bijkeuken, voor noodgevallen. Dekens werden dekbedden. Bedden, uitstekende bedden, worden tegenwoordig meestal opgemaakt. Er mogen volgens de vergunning die we hebben i.v.m. de brandveiligheid niet meer dan veertien mensen logeren. Overal in huis zijn brandmelders.
Voorop staat, dat zonder het testament en de idee van de heer Dull en zijn moeder dit huis vermoedelijk allang gemoderniseerd zou zijn. Dat is nu niet gebeurd. Ook al doordat de bestuurders van de vorige eeuw conservatief en zuinig waren. Een zuinigheid, die ons als bestuur nu van pas komt bij al de uitgaven die we moesten doen, deels zelfs verplicht, om als vakantiehuis te kunnen blijven funktioneren. De voorgeschreven aanpassingen rond de brandveiligheid bijvoorbeeld sloegen een gat in de exploitatierekening. Maar ook een exploitatietekort, wat de laatste jaren geregeld voorkomt, kan het vermogen gelukkig lijden. Nogmaals met dank aan onze zuinige voorgangers-bestuurders.
Het pand is Rijksmonument geworden en zowel het interieur als het exterieur en de tuin zijn beschreven in het besluit waarbij het monument werd. In de afgelopen ruim tien jaar is het gastenbestand gegroeid en het is ook aan het verjongen. Van 120 gasten tien jaar geleden naar 250 gasten nu. We moeten zelfs wel eens aanmeldingen weigeren, bij gebrek aan plaats. Er is ook groei in de breedte: Niet langer alleen protestantse verpleegsters zijn welkom, ook katholieke zusters. De laatste maanden melden zich geregeld katholieke missiezusters, die elders in de wereld gewerkt hebben, voor een vakantie op Beukenstein. Maar in de folder laten we duidelijk weten de sfeer van het huis te willen behouden. Iedere gast weet uit de folder dat rond de maaltijd ruimte is voor gebed en bijbel, liedboek of gedicht.
Bij de kerkgang zondags gaat de voordeur nog steeds open, die verder eigenlijk altijd dicht is. De ene keer gaan de gasten met elkaar naar de kerk hier in Lochem, een andere keer worden vele kerken bezocht, zelfs in andere plaatsen. En soms blijven er gasten bij de televisie voor de samenzang of kerkdienst. Een enkele keer ook gaat men het bos in.
De oudste gast is midden negentig, de jongste vijfendertig. Daarom hebben we onze vakantieperioden aangepast. Er zijn ook weken en soms weekenden mogelijk. Bovendien is er niet langer één gastvrouw, die gasten ontvangt en gastvrij onthaalt. Er is een team, en de gastvrouwen van het team springen elkaar bij. Het gevolg is dat de gasten tijdens hun vakantie meerdere gastvrouwen kunnen treffen. Voor de gasten misschien iets rommeliger, zeker ook de wisselingen van gasten, die mogelijk zijn tijdens de vakantieperiode. Aan de andere kant zijn de gesprekken tussen oud en jong ook weer heel waardevol. Een andere aanpassing aan deze tijd is de computer, die de mogelijkheid biedt ook hier vanaf het vakantieadres te internetten en te e-mailen. We zijn ook met de maaltijden flexibeler. Iedereen weg? Dan eten we ’s avonds warm. Carla maakt wel een ovenschotel.
Beukenstein zou Beukenstein niet zijn zonder het binnen-buitenteam. De droppot in de personeelskamer en het lied over Gerrit die naar Zwitserland ging, spreken een eigen taal. Grappen die over en weer uitgehaald worden.
In de afgelopen vijf en zeventig jaren hebben veel gasten al heel wat vreugden beleefd aan de nalatenschap van de familie Dull. Ook in de zomerperioden als er geen Beukenstein-team aanwezig is. Nu al twaalf jaar komen er jaarlijks diaconale groepen vanuit Apeldoorn. Vrouwen die anders niet op vakantie kunnen, zijn dan hier gast en genieten van dit huis en de omgeving.
Kan dit zo door gaan? Een vraag, die nog wel eens gesteld wordt. In 1961 bedroegen de personeelskosten 15.362 gulden, de sociale lasten 1495.- gulden. In 2004 117.810 euro ! (lonen 93.408 euro, de rest sociale lasten!). Het vermogen bedroeg toen in 1961 979.144 gulden. Nu bedraagt het vermogen een veelvoud daarvan in euro’s nl. 2.691.497 euro. Dat vermogen moet dus voldoende opbrengen, zeg maar baten, om de lopende uitgaven, de lasten, te financieren. Zeker nu de rente laag is en de beurs wisselend. U begrijpt dat het elk jaar weer een verrassing is hoe de exploitatierekening er uit ziet. Maar zoals we het nu kunnen bekijken zien we geen problemen voor de naaste toekomst en hopen we, zolang er vraag is naar een vakantiemogelijkheid als Huize Beukenstein, daaraan te kunnen voldoen.
Namens mijn medebestuurders ver weg en hier aanwezig feliciteer ik U en ons met het vijf en zeventig jarig bestaan van Huize Beukenstein en wens ik U een heel gezellige middag en avond. Met dank aan de heer Dull en zijn moeder !
Van harte gefeliciteerd.
En dank je wel, Beukenstein team, voor jullie inzet en trouw!